ПРОПОЛИС

Прополисот потекнува од секретот на некои врсти на дрва и жбунови, па пчелите го собираат дел од кората на споменатите дрва, претежно од младите гранки и жбунови а дел од пупките. Секретот што го лачат пупките и кората од дрвата е смолата, леплива и ароматична материја. Најмногу ја лачат: јасиката, костенот, јасенот, врбата, брезата, борот, елката и др.

Прополисот има пријатен мирис. Бојата може да му биде зеленкасто-жолта, ретко црна или во разни нијанси помеѓу овие бои. Најмногу содржи смоласти материи (60%), восок (30%) И етерични масла (10%). Исто така содржи повеќе групи на хемиски соединенија. Се раствара најдобро во алкохол и најчесто се користи како алкохолен раствор.

Прополисот е најефикасен до сега познат антибиотик. Пчелите го собираат прополисот, го обработуваат и со него ги лепат внатрешните зидови од кошницата со цел да се заштитат од бактерии. Во светот не постои фарма во која што живеат толкав број на единки како што е случај со пчелната заедница. Во пчелната заедница сепак епидемиите се ретка појава. Пчелите се во состојба да се чистат од физички зарази, а од штетните микроорганизми се штитат со прополис. Тие ја собираат смолестата материја од цверните пупки и младите гранчиња на дрвата, ја преработуваат и со неа ја обложуваат внатрешноста на кошницата заради заштита од бактерии.

Значаен дел во прополисот е пчелниот восок. Најважни и во него најголем дел влегуваат флавоноиди а помалку но доста важни состојки се и калкони, дихидркалкони, катехини, витамини Б1. Б2. Б6. Ц. Е. никотинска киселина, аминокиселини, ензими, бои, минерали, калијум, натриум, магнезиум, алуминиум, фосфор, силициум, ванадиум, кобалт, сулфур, никел, цинк...

Лековитите својства на прополисот се познати од дамнешни времиња. Народната медицина го користела прополисот за лечење на рани и гнојни воспаленија. Распространето било сознанието за неговото бактерицидно и фунгицидно дејствување. Познато е дека поради намалената отпорност дијабетичарите се подложни на гливични и бактериски инфекции а кај особите со нарушена циркулација често се јавува промена на кожата. На овие особи може да им се помогне со прополис.

Прополисот е природен антибиотик и единствен кој делува против бактерии.
Интересно е тоа што бактериите неможат да станат отпорни на прополисот.

Името прополис потекнува од грчкиот збор pro-што значи пред, и polis-што значи град што укажува дека пчелите со оваа материја го зтвараат, штитат, заградуваат и го приврстуваат “својот град”или propoliso-замачкуваат, полираат.

Со прополисот пчелите ги заѕидубаат (затвараат) сите пукнатини во кошницата, со него во тенок слој ги премачкуваат ѕидовите на kошницата, ги полираат келиите од сотовите кои служат за сместување на мед, полен и одгледување на ларви.

Со прополисот се обложуваат и усмртените животни што продреле во кошницата бидејки прополисот го спречува процесот на гниење.

Прополисот е смолеста материја со сјајна темножолта до темно зелена нијанса со карактеристичен пријатен мирис.

Прополисот по своето потекло е секрет од ткивата на пупките или кората на дрвјата и грмушките. Тој е мешавина од смолести материи од дрвјата најчесто од топола, врба, јасен, оморика, бреза, бор, костен и други.

Смолата се создава на кората како леплива излачевина или смолеста супстанција за време на пролетта и летото. Пчелите најчесто го собираат во август, септември и октомври т.е. во времето на припрема на пчелите за зимување. Собирањето на прополисот се врши на топли денови од 10-15 часот,кога овие материи можат лесно да се мешаат.

Мирисот, физичките својства, бојата и хемиските својства на прополисот зависат од растеието од кое е собиран и локацијата на растенијата.

Прополисот има пријатен мирис на растителни пупки, мед, восок, ванила и е со горчлив вкус.

При подолго чување прополисот потемнува. На топло над 30 степени прополисот станува мек и пласичен а на ладно под 15 степени станува тврд и крут.

Прополисот се топи на температура од 80-150 степени а има специфична тежина од 1,112-1,136 гр/см3. Прополисот слабо се раствара во ладна вода а нешто подобро во топла вода (7-10%). Добро се раствара во 96% алкохол (50-75%). Растворливоста на прополисот зависи од времето на екстакцијата, температурата на растворувачот и големината на проплисовите парчиња.

Прополисот игра важна улога во животот на пчелното семејство. Тој служи како градежно дезинфекциона материја со која пчелите ги пополнуваат пукнатините, го фиксираат саќето, за дезинфекција и полирање на келиите. Благодарејки на прополисот се одржува добра здравствена состојба во улиштето во текот на целата година.

ИСТОРИЈАТ

Човекот оддамна покажал интерес за употреба на прополисот посебно за лековити цели во стариот Вавилон, Египет, арапскиот свет, Фрција, Рим, и други земји. Свештениците, треварите и исцелителите го употребувале прополисот и другите пчелни производи за припремање на лекови, масти, мелеми против кожни болести и рани, за мумифицирање на мртвите и т.н.

Прополисот го употребувал и основачот на медицинските науки Хипокрит и филозофот Аристотел.

Према старите извори прпоплисот го употребувале читава плејада научници и на лекари.

Меѓу нив најпознат е Авицена(ИБН синот) персиски филозоф и лекар.

Меѓу земјите најпозната е Грузија. Во грузиската народна медицина прополисот нашол широка примена.

Прополисот го употребувале и славните градители на виолини Страдивариус, Гуарнери и Амати (од Кремона) за припрема на лакот со кој ги премачкувале виолините.

Повтроното откривање на прополисот се јавува во Данска. Во денешн време се јавува зголемено интересирање за употребата на прополисот.

Со научни испитувања е утврдено дека прополисот по своите својства е чист антибиотик према кој за разлика од хемиските препарати никој не постанува имун, ниту предизвикува штетни реакции во организмот.

Со систематски испитувања е утврдено дека прополисот е составен од околу 70 компоненти од кои нешто повеке од 1/3 е испитана.

Прополисот содржи околу 55% растителни смоли, 30% восок, 10% ароматични масла, 5% полен.

Во прополисот се пронајдени флавоноиди, органски киселини, алдехиди, естри, алкохоли, аминокиселини и др.

Количината на витамини во прополисот е мала. Тој ги содржии витамините В1,В2,В6,С1,Е, никотинска, пантотинска киселина...

Во прополисот се пронајдени од 8 до 17 аминокиселини и следните минерални материи: бариум, алуминиум, железо, калциум, силициум, фосфор, манган, бакар, цинк, сребро, кобалт, титан, магнезиум, калиум и др.

Прополисот делува против микроби, габи, вируси, и има анестетичко дејство.

Прополисот има бактерицидно дејство (ги уништува бактериите) и бактериостатичко (го запира развојот на бактериите). Бактериите не можат да се адаптираат на прполисот. Тој не е отровен и не ја уништува цревната флора.

Прополисот ја зголемува против микробната активност на одредени антибиотици.

Во нормални услови прополисот ја зачувува антибактериската активност 3 до 4 години.

Прополисот може да се прима орално во вид на прашак, гранули, воден екстрат, водено алкохолна емулзија, прполисово масло и .т.н.

1. Алкохолен раствор на прополис-прополис капки во 96% алкохол

Подготовката на алкохолниот раствор се врши на следниот начин. Потребна количина на прополис се ситни и се става во стаклен сад во кој се дотура 96% алкохол и садот добро се затвара. Секојдневно шишето се протресуба и после дестина дена се процедува добиениот раствор.

Прополис капките се примеуваат орално и надворешно. Во зависност од намената се користат различни проценти на прополис капки. 2 до 4% прополис капки се користат во стоматологијата. Начесто се користат прополис капки од 10 до 20%.